تجارت الکترونیک دارای مدلهای زیر است:
تجارت Business to Business ( تجارت اینترنتی بین دو بنگاه )
تجارت Business to Consumer ( تجارت الکترونیکی بین بنگاه و مصرف کننده ) خرده فروشی
تجارت Consumer to Consumer ( تجارت الکترونیک بین مصرف کننده و مصرف کننده )
تجارت Business to Administration ( کلیه معاملات مالی و تجاری بین شرکتها و سازمانهای دولتی )
تجارت Consumer to Administration ( هر گونه امور کسب کار بین دولت و مردم )
تجارت Government to Government
تجارت Government to Business
تجارت Government to Employee
تجارت Peer to Peer
●تجارت فروشنده با فروشنده
تجارت اینترنتی بین دو بنگاه اولین روش خرید و فروش معاملات الکترونیکی است و بیشترین عایدی را دارد. در این مدل، همه افراد و خدمات مرتبط با تجارت بین المللی از قبیل:
▪ تامین کنندگان،
▪ خریداران،
▪ فرستندگان دریایی کالا،
▪ پشتیبانی،
▪ خدمات ( سرویسها) بازرسی،
▪ اخبار بازاریابی و کاربریهای نرم افزار که موجب سهولت در امور تولید و خرید و فروش میشوند، در یک محل گردهم میآیند. تجارت اینترنتی بین دو بنگاه در جایی استفاده میشود که بخواهیم خرید و فروش عمده را به کمک تجارت الکترونیکی انجام دهیم و خارج از حیطه خرده فروشان عمل نماییم، چرا که خرده فروشی در اینترنت با خطرات بسیار همراهاست، زیرا مشتریان تمایل ندارند تا همه چیز را از روی اینترنت خریداری کنند. شرکت CISCO یکی از اولین شرکتهای بزرگی بود که در جولای ۱۹۹۶ سایت تجارت الکترونیکی خود را راه اندازی کرد. یک ماه بعد شرکتهای کامپیوتری مانند MICROSOFT و IBM نرم افزارهای تجاری خود را که امکان انجام فروش از طریق اینترنت را فراهم میکرد، به بازار عرضه کردند. به صورت طبیعی، در تجارت اینترنتی بین دو بنگاه فروش مستقیم منبع اصلی درآمد به حساب میآید، مانند وقتی که یک فروشنده محصول خود را به یک فروشنده دیگر مستقیما میفروشد. با وجود این، وب میتواند روی فروش مستقیم تأثیر بگذارد و این قاعده را بر هم بزند.
در این نظام جدید، مشکلاتی نیز وجود دارد، ازجمله اینکه رودر رو نبودن مشتری و فروشنده باعث میشود که معامله به صورت مجازی صورت گیرد. این مشتریان برای دریافت اطلاعات بیشتر باید با تلفن به مرکز اصلی وصل شوند، اما هیچ تضمینی برای اینکه کسی در آن سوی خط باشد، وجود ندارد.
● تجارت مصرف کننده با مصرف کننده
در این مدل تجارت الکترونیکی، مزایدهها و مناقصههای کالا از طریق اینترنت انجام میگیرد. مدل تجارت الکترونیک بین مصرف کننده و مصرف کننده شبیه یک سمساری است. ایده اصلی این مدل این است که مصرف کنندگان با یکدیگر بدون واسطه به خرید و فروش بپردازند. EBAY، بزرگترین نمونه اولیه مدل تجارت الکترونیک بین مصرف کننده و مصرف کننده میباشد. EBAY خود چیزی نمیفروشد و به عنوان واسطی بین خریداران و فروشندگان عمل میکند. به عنوان مثال، EBAY اجازه میدهد که فروشنده قیمت اولیه خود را در حراجی قرار دهد و سپس شرکت کنندگان در حراج قبل از اتمام مدت باید روی کالای به حراج گذاشته شده اظهار نظر کنند. سایتهای اینترنتی دیگر مانند AUTOBYTEL و CARSMART نمونههایی از مدل تجارت الکترونیک بین مصرف کننده و مصرف کننده میباشند. به دلیل ناچیز بودن هزینه تبلیغات در اینترنت، استفاده از مدل تجارت الکترونیک بین مصرف کننده و مصرف کننده برای فروش کالاها مورد توجه قرار گرفتهاست.
● تجارت مصرف کننده با فروشنده
در حالیکه بازار مصرف روی خط روز به روز در حال گسترش است، بسیاری از خریداران دریافتهاند که شیوه انتخاب محصول بسیار متنوع است ،چون وقتی که مصرف کنندگان، سایتهایی را در ارتباط با فروش محصول مورد نظر خود مییابند، یافتن خود محصول در آن سایت و به دست آوردن قیمت محصول اغلب کاری دشوار است.
بنابراین، برای راحت تر کردن امر خرید، نیاز به روشهای جدید خرید و فروش اینترنتی است که در آن شرکتهایی مانند واسطههایی بین مصرف کنندهها و فروشندهها تلاش میکنند تا خریداران را به بهترین وجهی در خریدشان کمک کنند. اساس کار آنها هم مبتنی بر مدل خرده فروشی میباشد.
● تجارت نقطه به نقطه
مدل تجارت الکترونیکی Peer to Peer برای تسویه حساب کردن شرکت کنندگان در حراج با فروشنده است که مشهورترین آنها سرویسی است به نام PAYPAL که در قسمت کارتهای هوشمند بیشتر به آن میپردازیم. تجارت Peer to Peer در چهارچوبی کار میکند که افراد بتوانند مستقیما با هم پول رد و بدل کنند و در حالیکه سهم اصلی داد و ستد پولی را نقل و انتقالات رو در رو برعهده دارد، فن آوری تلفنهای همراه تعداد افراد بیشتری را در داد و ستد غیرحضوری سهیم میکند.
با استفاده از سخت افزار MONDEX که زیر مجموعه MASTERCARD میباشد، کاربران قادرند تا نقل و انتقالات الکترونیکی پولی خود را انجام دهند و پول خود را از یک کارت اعتباری، به کارت اعتباری دیگر منتقل نمایند. نحوه استفاده از تلفن همراه بدین صورت است که به جای فن آوری GSM که استاندارد معمول ارتباطی تلفن همراه در بسیاری از کشورها، به ویژه در اروپاست،فن آوری دیگری تحت عنوان پروتکل بکارگیری نرم افزار کاربردی از طریق تجهیزات بی سیم که به اختصار WAP نامیده میشود، جایگزین میگردد. در این شیوه جدید، هر تلفن همراه از طریق مرکز تلفن با یک کامپیوتر سرویسگر مرتبط میشود و میتواند نرم افزار مورد نیاز کاربر خود را بر روی کامپیوتر مذکور فعال نماید. بدین ترتیب،استفاده کننده میتواند اطلاعات خود را از طریق کامپیوتر سرویسگر که خود از طریق اینترنت و یا شبکههای ارزش افزوده ( VAN ) به مراکز تجاری و خدماتی متصل است، ارسال و یا دریافت نماید.
● تجارت فروشنده با اداره
این نوع تجارت الکترونیکی، شامل تمامی مبادلات تجاری – مالی بین شرکتها و سازمانهای دولتی است. تامین نیازهای دولت توسط شرکتها و پرداخت عوارض مالیاتها از جمله مواردی است که میتوان در این گروه گنجاند. تجارت کلیه معاملات مالی و تجاری بین شرکتها و سازمانهای دولتی در حال حاضر روشی تازه قلمداد میشود، ولی در آیندهای نزدیک، زمانی که دولتها به ارتقای سطح ارتباطات خود تمایل و توجه نشان دهند، به سرعت رشد خواهد کرد.
● تجارت مصرف کننده با اداره
مدل تجارت الکترونیکی هر گونه امور کسب کار بین دولت و مردم هنوز پدیدار نشدهاست،ولی به دنبال رشد انواع خرده فروشی و کلیه معاملات مالی و تجاری بین شرکتها و سازمانهای دولتی، دولتها احتمالاً مبادلات الکترونیکی را به حیطههایی همچون جمع آوری کمکهای مردمی،پرداخت مالیات بر درآمد و هرگونه امور تجاری دیگری که بین دولت و مردم انجام میشود، گسترش خواهند داد.
● راه اندازی یک تجارت الکترونیکی
امروزه تجارت خرده فروشی قسمت اعظمی از تجارت الکترونیک یا بهتر است بگوییم تجارت جهانی الکترونیک را در بر گرفته چرا که هر شخص می تواند در این عرصه به رقابت پردازد
شما نیز می توانید یک تاجر اینترنتی باشید هر چند که خدمات و یا محصولی که برای فروش دارید کم باشد اما اینترنت و عرصه وسیع تجارت اینترنتی به خرید و فروش شما نیز وسعت می بخشد و حتی امکان رقابتتان را با تجارت جهانی فراهم می کند اما چگونه می توانیم تجارت الکترونیکی خود را در دنیای پر رقابت تجارت جهانی امروز آغاز کنیم
برای راه اندازی یک سایت تجارت الکترونیکی ابتدا باید فروشگاه اینترنتی مان را راه اندازی کنیم و به این منظور بایست مراحلی را طی کنیم.