تجارت سیار
از آنجا که تجارت سیار هنوز نوپاست، تعریف کاملی برای آن وجود ندارد. مولر و ورس بیان کردند تجارت سیار زیرمجموعهای از تجارت الکترونیک است. کین نیز چنین میگوید که تجارت سیار شکل گسترشیافته تجارت الکترونیک است که از طریق اینترنت سیار انجام میگیرد. عدهای دیگر نیز تجارت سیار را چنین تعریف کردهاند: هر گونه مبادله مستقیم یا غیرمستقیم دارای ارزش پولی که از طریق شبکههای سیار انجام میگیرد. به نظر هوانگ و بارنهیم تجارت سیار تحویل محصول و خدمات از طریق تکنولوژیهای بیسیم با هدف انجام فعالیتهای تجارت الکترونیک در هر زمان یا مکانی است.
بنابراین تجارت سیار فقط شکل تغییریافته خدمات اینترنتی موجود نیست، بلکه شکل گسترش یافته کسب و کار الکترونیک است. تجارت سیار فرصتی را برای انجام خدمات جدید به مشتریان موجود و جذب مشتریان جدید در اختیار سازمانها قرار میدهد.
تحقیقات نشان می دهد تجارت سیار در 4 زمینه کاربرد دارد که عبارتند از: استفاده از وسایل سیار به منظور جستجوی اطلاعات دراینترنت؛ استفاده از وسایل سیار برای انتقال پول بین مشتری و شرکت؛ خدمات مبتنی بر مکان از قبیل دریافت تبلیغات شخصی و استفاده از وسایل سیار برای کارهای ضروری وسرگرمی.
عوامل زیر باعث توسعه تجارت سیار شدهاند: توسعه روندهای اجتماعی، توسعه تکنولوژیهای جدید، عوامل اقتصادی ایدههای جدید و توانایی برقراری ارتباطات شخصی و نیاز به انجام تجارت در هر مکان و زمانی از جمله روندهای اجتماعی هستند که بر گسترش تجارت سیار نقش دارند. از جمله عوامل اقتصادی تأثیرگذار بر گسترش تجارت سیار میتوان محتوی جذاب، هزینه پایین، قیمت منطقی خدمات سیار، عوامل تقاضا و جایگزینها را نام برد.
مزایای تجارت سیار
از مزایای عمده تجارت سیار میتوان موارد زیر را نام برد:
1- قابلیت دسترسی بالا: از آنجا که وسایل سیار قابلیت دسترسی بالایی دارند، پس میتوان گفت که در حین سفر و در جاهای دیگر نیز میتوان معاملات تجاری انجام داد.
2ـ مکان مرکزی: یعنی اینکه با توجه به قابلیت حمل آسان وسایل سیار، با استفاده از سیستمهای موقعیت یابی جهانی میتوان مکانی را که کاربر در آنجاست شناسایی کرد و از این طریق خدمات بهتری را به او ارائه داد.
3ـ راحتی: یعنی اینکه در تجارت سیار افراد از لحاظ زمانی و مکانی محدودیت ندارند و براحتی میتوانند فعالیتهای تجاری انجام دهند که این عامل در نهایت باعث وفاداری آنها خواهد شد .
4ـ مشتری پسندسازی: تلفنها و وسایل سیار نسبت به کامپیوترهای شخصی قدرت نفوذ بالاتری دارند. بنابراین ارائه دهندگان تجارت سیار میتوانند به طور خلاقتر عمل کنند و خدمات متناسب با هر یک از مشتریان به آنها ارائه دهند.
5ـ بهبود فرایند تصمیمگیری: جمعآوری اطلاعات یکی از مهمترین شرایط اولیه برای اتخاذ تصمیم درست است. تکنولوژیهای سیار میتوانند کانال های مؤثری را برای جمعآوری اطلاعات در اختیار مدیران قرار دهند تا از این طریق اطلاعات مورد نیاز را جمعآوری کنند و تصمیم بهتری اتخاذ کنند. بنابراین میتوان گفت که درتجارت سیار فرایند تصمیمگیری بهتر انجام میگیرد.
تجارت سیار در بانکداری دارای مزیتهای زیر است:
6-راحت بودن برای کاربر: تجارت سیار از طریق توانمند کردن مشتریان برای دستیابی به خدمات و شیوههای جدید پرداخت، راحتی بیشتری را برای آنها به ارمغان میآورد.
7-هزینه عملیاتی پایین: ارائه خدمات سیار هزینههای عملیاتی را از طریق دستیابی به خدمات بانکی با حداقل دخالت عامل انسانی کاهش میدهد.
8-افزایش پاسخگویی: در تجارت سیار میزان پاسخگویی به نیازهای کاربران افزایش مییابد و از این طریق میزان رضایتمندی آنها نیز افزایش مییابد. پاسخگویی از ابعاد کیفیت خدمات آنلاین است که تأثیر زیادی را بر رضایتمندی مشتریان دارد که تجارت سیار در این زمینه دارای مزیت است.
عوامل بازدارنده و محدودیتهای تجارت سیار
با وجود اینکه تجارت سیار مزایای زیادی برای تولیدکنندگان، ارائهدهندگان محصولات و خدمات و مشتریان دارد، ولی باید دانست که تکنولوژیها و وسایل سیار دارای محدودیتهایی هستند که به صورت عاملی بازدارنده بر سر راه تجارت سیار عمل میکنند. این عوامل عبارتند از:
-استانداردهای مختلف تکنولوژی: از آنجا که تکنولوژی بسرعت در حال پیشرفت است، کاربران نیز با استانداردهای مختلفی مواجهند که در تجارت سیار باید آنها را بپذیرند. فراوانی این استانداردها به صورت مانعی در تجارت سیار عمل میکند.
-امنیت: از دیگر عواملی که باعث میشود کاربران کمتر معاملات آنلاین انجام دهند، مباحث امنیتی در تجارت سیار است. به خاطر اینکه تجارت سیار نوپاست، در زمینه فراهم کردن امنیت معاملات سیار بررسیهای لازم انجام نگرفته است.
-فرهنگ و رفتار مصرفکننده (کاربر): اختلافات فرهنگی و رفتار مصرفکنندگان در کشورهای مختلف ممکن است در بعضی از کشورها، تجارت سیار را با محدودیت مواجه کند. مثلاً در آمریکا که مردم عادت دارند کامپیوترهای قابل حمل با خود داشته باشند، استفاده از وسایل سیار کوچک به منظور انجام تجارت سیار برای آنها خوشایند نیست. ولی در ژاپن از آنجا که مردم به اتاقها و ادارهها کوچک عادت کردهاند،استفاده از وسایل سیار کوچک برای تجارت خیلی کاربرد دارد و مردم با آغوش باز آنها را به کار میبرند.
-تحقق پذیری : ساها در تحقیقی که در سال2004 در زمینه کیفیت خدمات آنلاین انجام داد به این نتیجه رسید که تحققپذیری یکی از ابعاد کیفیت خدمات آنلاین است که بر رضایتمندی مشتریان تأثیر قابل توجهیدارد. در تجارت سیار این احتمال وجود دارد که نتوان بر مسائل مرتبط با تحققپذیری اعمال وعده داده شده، فائق آمد. مثلاً ممکن است خدمات و تحویل محصول به دست مصرفکننده زیاد طول بکشد.
-صفحه نمایش کوچک وسایل سیار: از آنجا که صفحه نمایش وسایل سیار کوچک است، این وسایل در نمایش دادن اطلاعات، کاربران را با مشکل مواجه میکنند. در جوامعی که افراد انتظارات فزایندهای از تکنولوژی و کاربردهای آن دارند، ضعف وسایل سیار باعث خواهد شد که کاربران کمتر درگیر تجارت سیار شوند.
به طور کلی میتوان گفت که دیگر عوامل بازدارنده درتجارت سیار عبارتند از: سرعت بارگذاری پایین، صفحه و حافظه کوچک و محدودیت قدرت پردازش وسایل سیار، توان گرافیکی پایین وسایل سیار، مشکل بودن کار با وسایل سیار، هزینه بالا، ردیابی طاقتفرسا، دشواری تایپ، خدمات غیرقابل اعتماد، توان مصرفی بالای مودمهای رادیویی و سرعت انتقال پایین دادهها در وسایل سیار.